کد مطلب:46759 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » قرآن

چگونه مي توان با قرآن مأنوس شد؟ روش هاي پيشنهادي براي حفظ آسان قرآن چيست؟

حفظ قرآن آمادگي و مقدماتي را نياز دارد كه به برخي اشاره مي شود:

1- قصد و اراده: تصميم اولين محرّك هر شخص براي دستيابي به مقامات بالا است.

نيّت هر فردي در زمينة حفظ قرآن ابتدا فقط بايد خدا باشد و با استمداد از عنايت الهي وارد حفظ قرآن شود.

2- پشتكار قوي: اراده و تصميم جدي وقتي با همت و پشتكار همراه گشت، زمينه ساز پيشرفت و تكامل مي گردد.

3- توكّل به خدا: من يتوكّل علي اللّه فهم حسبه؛ هر كس به خدا توكل كرد، خدا او را كفايت مي كند.

بعد از قصد و نيت خدا جويانه، و تلاش و پشتكار مهمترين عامل موفقيت، توكل به خدا است.

4- دعا:براي كسب موفقيت بيشتر در زمينه حفظ قرآن و هر امر ديگري انسان نيازمند به ارتباط با خدا و راز و نياز با او است.

عواملي كه در سهولت حفظ قرآن مؤثرند:

اموري كه حفظ قرآن را آسان مي سازند و موجب مي شوند كه انسان زودتر به مقصد برسد، عبارتند از:

1- قرآن انتخابي: انتخاب يك نوع قرآن معيّ با چاپ مرغوب، عامل مؤثري در سهولت و افزايش سرعت حفظ است.

2- برنامه ريزي دقيق و منظم: عالم چون نظم دارد، هستي و بقا دارد. خداوند نظم آفرين، اهميت نظم را در دستگاه آفرينش با تعبيرات مختلفي بيان كرده است و از اين طريق انسان را به داشتن نظم و رعايت ميزان و عدالت (كه به معني نظم و قرار دادن هر چيزي در جايش مي باشد) دعوت كرده است.

اگر در همة امور زندگي، مخصوصاً در فعاليت هاي علمي وحفظ قرآن و برنامة روزمرة دقيق و حساب شده و منظمي وجود داشته باشد، زودتر و آسان تر مي توان به هدف رسيد و شاهين پيروزي را به پرواز در آورد.

وقت و شرايط مناسب را خود انسان بايد به وجود آورد، نه اين كه در انتظار پيش آمدن فرصت ها بنشيند.

در برنامه ريزي نكاتي را بايد مدنظر قرار دارد، از جمله:

1- مبناي برنامه ريزي صفحات قرآن باشد، نه آيات، چون طول آيات يكسان نيست.

2- حفظ قرآن در برنامة هر روز بايد قرار گيرد و هيچ وقت از آن تخلّف نشود.

3- براي اين كه برنامه ريزي با واقعيت هاي زندگي هماهنگ باشد لازم است در برنامه، حداقل فاصله زماني براي حفظ در نظر گرفته شود، ولي حداكثر آن مشخص نباشد تا برنامه قابل انعطاف گردد.

4- براي اين كه حفظ از عمق بيشتري برخوردار باشد و ديرتر از خاطر انسان برود بهتر است برنامة حفظ را در چهار مرحله در هر شبانه روز تنظيم نمايد:

مرحلة اوّل، با دقت و تمركز به آيات نگاه مي كنيم.

مرحلة دوّم: با دقت بيشتر و با توجه به ترجمه و معناي آياتي كه بايد حفظ كنيم، مي نگريم.

مرحله سوم: شروع مي كنيم به حفظ كردن.

مرحلة چهارم: خود آزمايي. بهترين زمان براي خود آزمايي پيش از خوابيدن است آن چه را كه در روز حفظ كرده ايم. شب پيش از خواب از خود امتحان مي گيريم.

3- زمان مناسب: مسئلة زمان را از دو جهت بايد در نظر داشت:

اوّلاً : در ساعات ثابت و معيّني باشد. همان گونه كه هنگام فرا رسيدن شام يا ناهار به علت ترشحات معده، احساس گرسنگي مي كنيم، يعني معدة خود را براي دريافت غذا آماده ساخته است، اگر حفظ مطالب نيز در زمان و ساعت مشخصي انجام گيرد، حافظة انسان به تدريج خود را آمادة پذيرش آيات جديد مي نمايد.

ثانياً: ساعات معيّن براي حفظ و مطالعه را چه زماني انتخاب كنيم؟

بي گمان يكي از مناسب ترين وقت ها براي حفظ و مطالعه، ساعات شروع روز است كه ذهن بعد از استراحت شبانه، آمادگي بيشتري براي فعاليت دارد. تجربه ثابت كرده است كه سحرگان و صبحگاهان بهترين زمان براي فعاليت هاي علمي و حفظ است. مشكل بيداري با مقاومت چند روزه حل مي گردد و بعد از چند روز لذّت و شيريني سحر خيزي را تحصيل خواهد نمود.

بعد از صبح و سحر، هر زماني كه انسان آمادگي و شرايط لازم را براي حفظ داشته باشد، مناسب ترين زمان است.

4- مكان مناسب: برخي از ويژگي هاي مكان مناسب براي مطالعه و حفظ كردن عبارتند از:

1- خلوت ، ساكت، ساده و بي پيرايه: هر مكاني كه در تمركز حواس اختلاف ايجاد كند، مكان مناسبي نيست.

2- محيط هايي كه داراي هواس سالم و آزاد و لطيف باشند و گرايش به برودت و سردي داشته باشد، زيرا هاي گرم علاوه بر اين كه كسالت آور و خسته كننده و همراه با خواب آلودگي است، توان حافظه را كاهش مي دهد و تمركز حواس را از بين مي برد.

3- نور و رنگ، كافي و متعادل باشد.

4- تمركز حواس و تقويت اراده: با تقويت اراده، حواس خود را متمركز كنيد، و از نفوذ افكار خارجي و خاطره هاي تلخ و شيرين كه ذهن را به خود مشغول مي كند، جلوگيري نماييد.

كلية عواملي را كه مي توانندباعث پراكندگي افكار شوند، مثل گرسنگي، تشنگي، خستگي، اضطراب، نگه داشتن ادرار يا به كسي قول دادن يا انتظار كشيدن از بين ببرد.

5- دوست گيري در حفظ: حافظ قرآن، فردي را كه از جهات اخلاقي و رعايت نظم و قول و وعده، اهل رعايت و تقوا است، به عنوان دوست حفظ قرآن برگزيند، و هماهنگ قرآن را حفظ كنند و زماني را براي تمرين و پرسش هم ديگر تعيين نمايند.

6- تكرار: هر آيه اي را تا به خوبي حفظ نكرده ايم، براي حفظ آيه بعدي اقدام نكنيم. پس از حفظ كردن، اقلاً پنج بار تكرار كنيم. پس از حفظ پنج آيه، مجدداً هر پنج آيه را با هم تكرار كنيد.

هر هفته يك بار آن چه را كه در طول هفته حفظ كرده ايد، تكرار نماييد و براي اين كه آيات در ذهنتان استقرار پيدا كنند و هيچ گاه فراموش نشود. هر ماه يك بار آن چره كه حفظ كرده ايد، تكرار كنيد.

پاسخ نامه را با ذكر دو حديث به پايان مي بريم:

امام صادق(ع) فرمود: الحافظ القرآن، العامل به، مع السفره الكرام البرره؛ كسي كه قرآن را حفظ كند و به آن عمل نمايد، در قيامت رفيق فرشتگان و سفراي الهي خواهد بود.[6]

كسي كه قرآن را با زحمت و بسيار خواندن حفظ كند، خداوند دو برابر پاداش حفظ قرآن را به وي مي دهد.[7]

[6]محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، ج 4، چاپ سوم، ترجمة باقر كمرئي، ص 413، باب فضل حامل القرآن، حديث 2.

7 همان، ص 414، حديث 4.